بایستی بجد مسئلۀ فرزندآوری را مهم دانست و از پیری جمعیت ترسید. حالا خارجی ها را کار نداریم، دشمن، دشمن است. اما بعضی کج سلیقگی ها را متاسفانه آدم در داخل مشاهده میکند
یک جایی خواندم- که میگویند: «آقا! پیری جمعیت اشکالی ندارد!» چطور اشکالی ندارد؟ یکی از پرفایده ترین ثروتهای یک کشور، جمعیت جوان در یک کشور است.
بیانات مقام معظم رهبری / تیر ماه 1399
جمعیت جوان و سرمایه انسانی به عنوان یکی از مهم ترین ارکان موثر در توسعه هر کشور، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و بستر خلاقیت و پویایی در ابعاد مختلف توسعه اقتصادی و اجتماعی آن کشور را فراهم می آورد.
کشور ما سال ها از جمعیت جوانی برخوردار بوده و لازم است این ثروت حیاتی، همچون گذشته حفظ و تقویت شود. اما متاسفانه در سال های اخیر، روند باروری در کشور شیب نزولی داشته است. در سال 1395 نرخ باروری کلی 2.1 بوده که در سال 1398 به 1.74 رسیده و روند کاهشی آن در سال 1399 همچنان ادامه داشته است؛ در حالی که این میزان باید حداقل 2.1 باشد به عبارتی به طور متوسط در کشور، هر زوج باید 2 فرزند داشته باشد تا از سالخوردگی جمعیت و پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن جلوگیری شود.
لذا به منظور جبران کاهش نرخ رشد جمعیّت و نرخ باروری در سال‌های گذشته و با توجه به اهمیّت مقوله جمعیّت در حفظ اقتدار ملّی و با عنایت به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز، «سیاست‌های کلی جمعیّت» در تاریخ 30 اردیبهشت 1393 از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد تا ارکان نظام و همه دستگاههای ذیربط را به برنامه‌ریزی‌های جامع در زمینه رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیّتی ملزم نماید.
طرح «جمعیت و تعالی خانواده» مرتبط با سیاست‌های کلی جمعیت نیز در مهرماه 1399 در صحن علنی مجلس به تصویب رسید که متعاقب آن، در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی و وزارتخانه های مرتبط، «قرارگاه جوانی جمعیت» به منظور اجرایی‌سازی برنامه‌ها، انجام وظایف و اقدامات عملی در حوزه جوانی جمعیت شکل گرفت و آغاز به کار کرد. قرارگاه جوانی جمعیت، شروع یک حرکت تحول‌گرا و تعالی‌بخش در نظام سلامت و جمعیت پویا و سالم است که هدف آن، هماهنگی‌های بین دستگاهی برای اجرایی‌سازی قانون جوانی جمعیت و پایش و نظارت برنامه‌ها است.
بسم الله الرّحمن الرّحیم
با عنایت به اهمیّت مقوله جمعیّت در اقتدار ملّی؛ و با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیّت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز؛ و در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیّت و نرخ باروری در سال های گذشته، سیاست های کلی جمعیّت ابلاغ می گردد.
با در نظر داشتن نقش ایجابی عامل جمعیّت در پیشرفت کشور، لازم است برنامه ریزی های جامع برای رشد اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست های جمعیّتی انجام گیرد.
همچنین ضروری است با هماهنگی و تقسیم کار بین ارکان نظام و دستگاه های ذیربط در این زمینه، اقدامات لازم با دقّت، سرعت و قوّت صورت گیرد و نتایج رصد مستمر اجرای سیاست ها گزارش شود.
سیّدعلی خامنه ای
۳۰ /اردیبهشت/ ۱۳۹۳
با توجه به رویکردها و سیاست های اداره باروری سالم و جمعیت وزارت متبوع، با توجه به منویات مقام معظم رهبری در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت وترویج فرزند آوری متناسب با سیاست کلی جمعیت شرح وظایف برنامه باروری سالم و جمعیت، اهم فعالیت ها به شرح زیر می باشد:
*تدوین برنامه عملیاتی به منظور بررسی و طبقه بندی نیازها و اولویت های برنامه
* شرکت در جلسات درون بخشی وبین بخشی کمیته های فنی و تخصصي وستاد حمایت به منظور برنامه ريزي و بحث و تبادل نظر در زمينه حل مسائل و مشکلات موجود در برنامه و..... واجرا وپیگیری مصوبات جلسات
* تهیه و تنظیم مطالب آموزشی ـ پمفلت آموزشی ـ جزوه و مقالات آموزشی در خصوص باروري سالم
* پایش و نظارت بر چگونگی اجرای برنامه ها در واحدهای ارائه خدمت وجمع بندی وتحلیل پایش
* ابلاغ و اجرای دستورالعمل ها و قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت
* برگزاری مناسبت مرتبط به برنامه
*پیگیری اعتبارات برنامه باروری سالم و جمعیت
*تهیه وجمع بندی عملکرد برنامه عملیاتی وارسال به مرکز بهداشت استان
*تشخیص اولیه زوجین نابارور و ارجاع آنان به سطوح بالاتر
*برنامه ریزی و طراحی مداخلات لازم جهت ارتقاء و بهبود شاخص باروری سالم وجمعیت ودراستای ترویج فرزند آوری ومفاد قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت
*ارتقاء سطح آگاهی مدیران/ پرسنل ارائه دهنده خدمت درخصوص افزایش نرخ باروری کلی وقانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت
*ارجاع جهت انجام به موقع مشاوره های پیش از بارداری
*افزایش برنامه های فرهنگی و ترویجی تحکیم خانواده و ترویج فرزندآوری (پیاده سازی ماده 28 ، 35 قانون)
*پیگیری اعتبارات برنامه باروری سالم و جمعیت
برنامه آموزش های هنگام ازدواج
پایش از مرکز هنگام ازدواج وکلاسهای آموزشی بصورت فصلی در راستای ارتقاء کمی و کیفی کلاس های آموزش های هنگام ازدواج
ارتقاء آگاهی و توانمند سازی مربیان کلاس های آموزش هنگام ازدواج
پیگیری در راستای ارتقاء استاندارد فضای فیزیکی و تجهیزات مورد نیاز آموزش ها با مسولین مربوطه
افزایش رضایتمندی از زندگی زناشویی در چارچوب سلامت باروری و جنسی
ارتقای آگاهی های شرعی، حقوقی، قضایی، بهداشت جنسی و روانشناسی زوج های جوان با برگزاری کلاس های 6ساعته
جمع بندی آمار زوجین و ساعات آموزشی مربیان وارسال به معاونت بهداشتی استان
وردود اطلاعات مربوط به کلاس های هنگام ازدواج در پورتال وزارت بهداشت
ترویج مفاهیم آموزشی در خصوص اهمیت ازدواج مناسب در سنین مناسب و اهمیت فرزندآوری سالم و به موقع
آموزش و مشاوره در راستای:
کاهش میانگین فاصله زمانی بین ازدواج و فرزند اول
کاهش میانگین فاصله زمانی بین فرزندان
کاهش سقط القائی و عوارض ناشی از آن
بهبود باروری وکاهش عوارض باردرای وزایمان
ارتقای دانش و نگرش و عملکرد جامعه در زمینه عوامل مستعد کننده ناباروری
ارتقای دانش و نگرش و عملکرد جامعه در زمینه بحران جمعیت وسالمندی کشور